Meme dokusu; hormonal değişimlere, travmalara ve mikroorganizmalara karşı hassas bir yapıya sahiptir. Bu nedenle çeşitli enfeksiyonlar ve iltihabi hastalıklar gelişebilir. Özellikle doğum sonrası dönemde ortaya çıkan mastit, memenin en sık görülen enfeksiyöz durumudur. Ancak emzirme dışı dönemde de çeşitli iltihabi hastalıklar görülebilir. Enfeksiyonun doğru tanısı ve zamanında tedavisi, komplikasyonların önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir.
Meme Enfeksiyonu Nedir?
Meme enfeksiyonu, meme dokusunun bakteri, mantar veya diğer mikroorganizmalar nedeniyle iltihaplanması durumudur. En sık etken Staphylococcus aureus olup, enfeksiyon çoğunlukla meme başından girerek süt kanallarına ulaşır.
Sık Görülen Meme Enfeksiyonları
| Hastalık | Tanımı | Görülme Zamanı | Etken |
|---|---|---|---|
| Akut Puerperal Mastit | Emzirme döneminde gelişen meme enfeksiyonudur. | İlk 6 haftada sık | Staphylococcus aureus |
| Meme Apsesi | İleri enfeksiyonlarda irin birikimiyle oluşan durumdur. | Mastitin ilerlemiş hali | Bakteriyel (çoğunlukla stafilokok) |
| Periduktal Mastit | Süt kanallarının iltihaplanması; emzirmeyenlerde görülür. | Emzirme dışı dönem | Anaerobik bakteriler |
| Granülomatöz Mastit | Kronik, nonspesifik, otoimmün kaynaklı iltihabi hastalık | Genç, doğurgan kadınlarda | Net değil (otoimmün?) |
| Subareolar Apse | Meme başı altında tekrar eden enfeksiyon ve apse oluşumu | Tekrarlayıcıdır | Karışık flora |
| Tüberküloz Mastiti | Nadir; Mycobacterium tuberculosis’in memede lokalize olması | Enfekte bireylerde | Tüberküloz basili |
Belirtiler
Meme enfeksiyonları genellikle belirgin klinik semptomlarla kendini gösterir. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Memede ağrı ve hassasiyet
- Kızarıklık ve sıcaklık artışı
- Şişlik ve sertlik
- Meme başından iltihaplı akıntı
- Ateş ve halsizlik (özellikle mastitte)
- Emzirme sırasında ağrı
- Ciltte abse oluşumu (irin toplanması)
Tanı Yöntemleri
Doğru tanı, enfeksiyonun türüne ve yayılım derecesine göre planlanacak tedaviyi belirlemek açısından önemlidir.
| Tanı Aracı | Açıklama |
|---|---|
| Fizik Muayene | Klinik bulgularla ön tanı konur. |
| Meme Ultrasonu | Apse varlığı ve yayılımı değerlendirilir. |
| Kan Testleri (CRP, Lökosit) | İltihap düzeyleri kontrol edilir. |
| Kültür Testi | Akıntıdan örnek alınarak bakteri tipi belirlenir. |
| Biyopsi | Şüpheli kronik vakalarda malignite ayırıcı tanısı için gerekebilir. |
Risk Faktörleri
Meme enfeksiyonlarının gelişmesinde rol oynayan faktörler şunlardır:
- Emzirme döneminde meme başı çatlakları
- Yetersiz meme boşaltımı (süt birikimi)
- Meme başında piercing
- Sigara kullanımı
- Bağışıklık sisteminin zayıflığı
- Meme kanallarında tıkanıklık
- Hormonal dengesizlikler
Tedavi Yöntemleri
Enfeksiyonun türüne ve şiddetine göre farklı tedavi yaklaşımları uygulanır.
İlaç Tedavisi
| İlaç Türü | Kullanım Amacı |
|---|---|
| Antibiyotikler | Bakteriyel enfeksiyonların giderilmesi |
| Antiinflamatuvarlar | Ağrı ve iltihabın azaltılması |
| Antifungal ajanlar | Mantar kaynaklı enfeksiyonlarda kullanılır |
Cerrahi Müdahale
- İğne aspirasyonu: Küçük apselerde uygulanabilir.
- Açık drenaj: Büyük apselerde cerrahi olarak boşaltma gerekebilir.
- Kitle eksizyonu: Kronik iltihaplar veya tüberküloz mastiti durumlarında uygulanabilir.
Ek Destekleyici Önlemler
- Emzirmeye devam edilmesi (mastitte süt akışını sağlamak için)
- Sıcak kompres uygulamaları
- Sık aralıklarla meme boşaltımı
- Hijyen kurallarına dikkat edilmesi
Emzirme Döneminde Mastit: Özel Durum
Emzirme dönemi mastiti, doğumdan sonraki ilk haftalarda sık görülür. Emzirmeye devam edilmesi genellikle önerilir çünkü bu süt kanallarının boşalmasını ve enfeksiyonun ilerlememesini sağlar. Ancak apsenin geliştiği durumlarda cerrahi drenaj gerekebilir.
Kronik Enfeksiyonlarda Ayırıcı Tanı
Bazı enfeksiyonlar klinik olarak meme kanserini taklit edebilir. Bu nedenle aşağıdaki durumlarda biyopsi ile ayırıcı tanı yapılmalıdır:
| Klinik Durum | Ayırıcı Tanı Gerektiren Hastalık |
|---|---|
| Uzun süreli kitle, ağrı | Granülomatöz mastit vs. meme kanseri |
| Ciltte kalınlaşma ve renk değişimi | İnflamatuvar meme kanseri |
| Tekrarlayan subareolar apse | Meme başı duktal ektazi veya duktal karsinom |
Önleme ve Korunma
- Emzirme döneminde memelerin sık boşaltılması
- Meme başı çatlaklarının erken tedavisi
- Hijyenik emzirme alışkanlıkları
- Meme başı travmalarının önlenmesi
- Sigaranın bırakılması
- Düzenli kontroller ve erken tanı
Sıkça Sorulan Sorular
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Emzirirken mastit olursam bebeğimi emzirmeye devam edebilir miyim? | Evet, çoğu durumda emzirmeye devam edilmesi önerilir. |
| Mastit tedavi edilmezse ne olur? | Enfeksiyon apselere dönüşebilir ve sistemik yayılım riski doğurabilir. |
| Granülomatöz mastit kanser midir? | Hayır, iyi huylu kronik bir iltihaptır ancak kanserle karışabilir. |
| Mastit tekrarlayıcı olabilir mi? | Özellikle yanlış emzirme teknikleri ve hijyen eksikliğinde evet. |
Meme enfeksiyonları ve iltihabi hastalıklar, özellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda sık görülür ve yaşam kalitesini düşürebilir. Bu tür hastalıkların erken tanısı, etkin tedavisi ve dikkatli takibi ile ciddi komplikasyonların önüne geçilebilir. Kronik vakalarda ayırıcı tanı için detaylı tetkik ve multidisipliner yaklaşım gereklidir. Unutulmamalıdır ki her iltihabi durum kanser değildir, ancak uzman değerlendirmesi olmadan ihmal edilmemelidir.
Bu sitedeki tüm içerikler yalnızca bilgilendirme amacı taşımaktadır ve hazırlandıkları tarih itibarıyla geçerli olan bilimsel kaynaklara dayanmaktadır. Sağlıkla ilgili herhangi bir belirti, teşhis veya tedavi gerektiren durumlarda lütfen doğrudan hekiminize ya da yetkili bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.