Hemoroid (Basur)

Hemoroid, anüs ve rektumun alt kısmındaki toplardamarların şişmesi ve genişlemesi durumudur. Bu damarlar, normalde dışkılama sırasında ve diğer zamanlarda anal kanalı destekleyici bir işlev görürler. Ancak çeşitli nedenlerle üzerlerindeki basınç arttığında, bu damarlar varisleşebilir ve hemoroid olarak adlandırılan rahatsızlığa yol açabilirler. Hemoroidler, bulundukları yere göre sınıflandırılırlar ve farklı belirtilerle ortaya çıkabilirler. Bu durum, yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen yaygın bir sağlık sorunudur.

Hemoroid (Basur) Türleri Nelerdir?

Hemoroidler, temel olarak bulundukları yere göre iki ana türe ayrılır:

• İç Hemoroidler: Rektumun iç kısmında, dişli çizginin (linea dentata) üzerinde yer alırlar. Bu bölgedeki sinir uçları daha az hassas olduğu için genellikle ağrısızdırlar. Ancak ıkınma sırasında dışarıya doğru sarkabilirler (prolapsus) ve kanamaya neden olabilirler. İç hemoroidler derecelendirilir:
  • Evre 1: Sarkma olmaz, sadece kanama görülebilir.
  • Evre 2: Dışkılama sırasında sarkar ancak kendiliğinden içeri girer.
  • Evre 3: Dışkılama sırasında sarkar ve elle içeri itilmesi gerekir.
  • Evre 4: Sürekli olarak dışarıdadır ve elle içeri itilemez.
• Dış Hemoroidler: Anüsün dış kısmında, dişli çizginin altında yer alırlar. Bu bölgede daha fazla sinir ucu bulunduğu için şişmeleri veya üzerlerinde kan pıhtısı oluşması (tromboze hemoroid) şiddetli ağrıya neden olabilir. Dış hemoroidler ele gelebilir ve bazen derinin altında mor bir şişlik olarak görülebilir.

Hemoroid (Basur) Neden Olur?

Hemoroidin oluşmasında birçok faktör rol oynayabilir. Anal bölgedeki toplardamarlara artan basınç, hemoroid gelişiminin temel nedenlerinden biridir. Bu basınca yol açabilen bazı durumlar şunlardır:

• Kronik Kabızlık: Sert ve kuru dışkı, dışkılama sırasında aşırı ıkınmaya neden olarak anal damarlara baskı yapabilir.
• Kronik İshal: Sık ve sulu dışkılama da anal bölgeyi tahriş edebilir ve damarlara baskı uygulayabilir.
• Uzun Süre Tuvalette Kalmak: Tuvalette uzun süre oturmak, anal bölgedeki damarlara sürekli basınç uygulanmasına neden olabilir.
• Ağır Kaldırmak: Düzenli olarak ağır yük kaldırmak, karın içi basıncını artırarak anal damarlara baskı yapabilir.
• Hamilelik: Hamilelik sırasında büyüyen rahim ve hormonal değişiklikler, pelvik bölgedeki damarlara baskı yapabilir.
• Obezite: Aşırı kilo, anal bölgedeki damarlara ekstra basınç uygulayabilir.
• Yaş: Yaşlanma ile birlikte anal bölgedeki destekleyici dokular zayıflayabilir, bu da hemoroid riskini artırabilir.
• Genetik Yatkınlık: Ailede hemoroid öyküsü olan kişilerde görülme olasılığı daha yüksek olabilir.
• Liften Fakir Beslenme: Yetersiz lif alımı kabızlığa zemin hazırlayabilir.

Hemoroid (Basur) Belirtileri Nelerdir?

Hemoroidin belirtileri, türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterebilir. En sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:

• Rektal Kanama: Genellikle parlak kırmızı renkte olup, dışkılama sırasında veya sonrasında tuvalet kağıdında ya da klozet içinde görülebilir.
• Anal Kaşıntı: Anal bölgede rahatsız edici bir kaşıntı hissi olabilir.
• Anal Ağrı veya Rahatsızlık: Özellikle dış hemoroidlerde veya tromboze hemoroidlerde şiddetli ağrı hissedilebilir. İç hemoroidler genellikle ağrısızdır, ancak sarkma durumunda ağrıya neden olabilirler.
• Anal Bölgede Şişlik veya Yumru: Anüs çevresinde ele gelen bir şişlik veya yumru hissedilebilir. Bu özellikle dış hemoroidlerde belirgindir.
• Mukuslu Akıntı: Anal bölgeden sümüksü bir akıntı olabilir.
• Dışkılama Sonrası Temizlik Zorluğu: Şişmiş hemoroidler nedeniyle anal bölgeyi temizlemek zorlaşabilir.
• Anal Bölgede Dolgunluk Hissi: Özellikle ileri evre iç hemoroidlerde veya tromboze dış hemoroidlerde hissedilebilir.
• Dışkılama Sırasında Ağrı: Özellikle iltihaplı veya tromboze hemoroidlerde görülebilir.

Hemoroid Tanısı Nasıl Konulur?

Hemoroid tanısı genellikle bir doktor tarafından fiziksel muayene ve hastanın öyküsü alınarak konulur. Tanı sürecinde kullanılan yöntemler şunlardır:

• Anamnez (Hasta Öyküsü): Doktor, hastanın belirtilerini, ne zamandır devam ettiğini, dışkılama alışkanlıklarını ve aile öyküsünü dinler.
• Fiziksel Muayene: Doktor, anal bölgeyi gözle muayene eder ve dış hemoroidleri veya sarkmış iç hemoroidleri tespit edebilir.
• Rektal Tuşe: Doktor, eldivenli ve kayganlaştırıcı jel sürülmüş parmağını nazikçe anüse sokarak iç hemoroidleri, anal kanaldaki anormallikleri ve kas tonusunu değerlendirir.
• Anoskopi: Anoskop adı verilen kısa, ışıklı bir tüp anüse yerleştirilerek anal kanalın ve alt rektumun iç yüzeyi daha detaylı bir şekilde incelenir. İç hemoroidlerin ve diğer sorunların görselleştirilmesine yardımcı olur.
• Sigmoidoskopi veya Kolonoskopi: Daha ileri değerlendirme gerektiğinde, özellikle kanama veya diğer bağırsak sorunları eşlik ediyorsa, sigmoidoskopi (kalın bağırsağın alt kısmı) veya kolonoskopi (tüm kalın bağırsak) yapılabilir. Bu işlemler, bağırsakların iç yüzeyini bir kamera yardımıyla görüntülemeyi sağlar ve diğer olası nedenleri dışlamaya yardımcı olur.

Basura Ne İyi Gelir?

Hemoroid belirtilerini hafifletmek ve rahatlama sağlamak için evde uygulanabilecek bazı yöntemler bulunmaktadır:

• Oturma Banyosu: Günde birkaç kez 10-15 dakika ılık suda oturmak anal bölgedeki kasları gevşetir, ağrıyı ve şişliği azaltabilir.
• Buz Kompresi: Anal bölgeye aralıklarla buz kompresi uygulamak şişliği ve ağrıyı hafifletebilir.
• Topikal Kremler ve Merhemler: Reçetesiz satılan bazı kremler ve merhemler kaşıntıyı ve rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak uzun süreli kullanımları doktor kontrolünde olmalıdır.
• Ağrı Kesiciler: Doktor tavsiyesiyle reçetesiz satılan ağrı kesiciler (parasetamol, ibuprofen gibi) ağrıyı hafifletebilir.
• Bol Sıvı Tüketimi: Yeterli su içmek dışkının yumuşak kalmasına yardımcı olur.
• Lifli Beslenme: Meyve, sebze, tam tahıllar ve baklagiller gibi lif açısından zengin besinler tüketmek kabızlığı önler ve dışkılamayı kolaylaştırır.
• Tuvalet Alışkanlıklarının Düzenlenmesi: Tuvalet ihtiyacını ertelememek ve uzun süre tuvalette oturmamak önemlidir. Dışkılama sırasında aşırı ıkınmaktan kaçınılmalıdır.
• Nemlendirici Mendiller: Sert tuvalet kağıdı yerine, alkol ve parfüm içermeyen nemlendirici mendiller kullanmak tahrişi azaltabilir.

Hemoroid Nasıl Geçer?

Hemoroidin kendiliğinden geçip geçmeyeceği, hemoroidin türüne, evresine ve altında yatan nedenlere bağlıdır. Hafif vakalarda, yaşam tarzı değişiklikleri ve evde uygulanan yöntemlerle belirtiler azalabilir ve hatta kaybolabilir. Ancak ileri evre hemoroidler veya şiddetli semptomlara neden olan hemoroidler genellikle tıbbi müdahale gerektirir.

Konservatif yöntemler (lifli beslenme, bol sıvı, oturma banyoları vb.) semptomları yönetmeye ve ilerlemeyi yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Ancak hemoroidin tamamen ortadan kalkması için bazı durumlarda tıbbi veya cerrahi müdahale gerekebilir.

Hemoroid Hastaları Nelere Dikkat Etmeli?

Hemoroid hastalarının dikkat etmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:

• Beslenme: Lif açısından zengin besinler tüketmeye özen göstermeli, yeterli sıvı almalı ve işlenmiş gıdalar, baharatlı yiyecekler ve alkol tüketimini sınırlandırmalıdırlar.
• Tuvalet Alışkanlıkları: Tuvalet ihtiyacını ertelememeli, uzun süre tuvalette oturmamalı ve dışkılama sırasında aşırı ıkınmaktan kaçınmalıdırlar.
• Hijyen: Anal bölgeyi nazikçe temizlemeli, sert tuvalet kağıdı yerine nemlendirici mendiller kullanmalı ve tahriş edici sabunlardan kaçınmalıdırlar.
• Giyim: Dar ve sentetik iç çamaşırları yerine, pamuklu ve bol giysiler tercih etmelidirler.
• Aktivite: Uzun süre ayakta durmaktan veya oturmaktan kaçınmalı, düzenli egzersiz yapmaya özen göstermelidirler. Ağır kaldırmaktan kaçınmak da önemlidir.
• Kilo Kontrolü: Fazla kilolar hemoroid riskini artırabileceği için ideal kiloyu korumaya çalışmak faydalıdır.
• Düzenli Kontroller: Belirtilerde düzelme olmaması veya kötüleşmesi durumunda mutlaka bir doktora başvurmalıdırlar.

Hemoroid Komplikasyonları

Hemoroid genellikle ciddi bir sağlık sorunu olmasa da, bazı durumlarda komplikasyonlara yol açabilir:

• Kanama: Kronik veya tekrarlayan kanama, demir eksikliği anemisine neden olabilir.
• Tromboz: Dış hemoroidlerde kan pıhtısı oluşması şiddetli ağrıya ve şişliğe neden olabilir.
• Strangülasyon: İleri evre prolabe olmuş iç hemoroidlerin anal sfinkter kasları tarafından sıkıştırılması sonucu kan akışı bozulabilir ve şiddetli ağrıya, hatta doku nekrozuna yol açabilir. Bu durum acil tıbbi müdahale gerektirir.
• Enfeksiyon: Nadiren, hemoroid bölgesinde enfeksiyon gelişebilir.
• Cilt Tahrişi: Sürekli nem ve akıntı nedeniyle anal bölgede cilt tahrişi ve egzama oluşabilir.

Hemoroid Kaşıntısına Ne İyi Gelir?

Hemoroid kaynaklı kaşıntıyı hafifletmek için aşağıdaki yöntemler denenebilir:

• Oturma Banyosu: Ilık suda oturmak anal bölgeyi rahatlatır ve kaşıntıyı azaltabilir.
• Soğuk Kompres: Anal bölgeye soğuk kompres uygulamak şişliği ve kaşıntıyı hafifletebilir.
• Nemlendirici Kremler: Doktor tavsiyesiyle kullanılan bazı nemlendirici kremler ciltteki kuruluğu gidererek kaşıntıyı azaltabilir. Ancak kortikosteroid içeren kremler uzun süreli ve doktor kontrolü olmadan kullanılmamalıdır.
• Pamuklu İç Çamaşırı: Tahrişi azaltmak için pamuklu ve bol iç çamaşırı tercih edilmelidir.
• Tahriş Edici Maddelerden Kaçınma: Parfümlü sabunlar, deterjanlar ve diğer tahriş edici maddelerden uzak durulmalıdır.
• Kaşımaktan Kaçınma: Kaşımak tahrişi artırır ve durumu kötüleştirebilir.
• Doktor Kontrolü: Şiddetli ve geçmeyen kaşıntı durumunda bir doktora başvurmak ve altta yatan nedeni belirlemek önemlidir.

Hemoroid (Basur) Nasıl Önlenir?

Hemoroid oluşum riskini azaltmak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

• Lifli Beslenme: Diyetin lif içeriğini artırmak dışkıyı yumuşatarak kabızlığı önler ve ıkınmayı azaltır.
• Bol Sıvı Tüketimi: Yeterli miktarda su içmek dışkının yumuşak kalmasına yardımcı olur.
• Düzenli Egzersiz: Düzenli fiziksel aktivite bağırsak hareketlerini düzenleyebilir.
• Sağlıklı Kilo: İdeal kiloyu korumak anal bölgedeki basıncı azaltır.
• Tuvalet Alışkanlıklarının Düzenlenmesi: Tuvalet ihtiyacı hissedildiğinde ertelememek ve uzun süre tuvalette oturmamak önemlidir. Dışkılama sırasında aşırı ıkınmaktan kaçınılmalıdır.
• Ağır Kaldırmaktan Kaçınma: Eğer ağır işler yapılıyorsa, doğru kaldırma tekniklerini kullanmak ve aşırı zorlanmaktan kaçınmak önemlidir.
• Uzun Süre Oturmaktan veya Ayakta Durmaktan Kaçınma: Uzun süre oturmak veya ayakta durmak gerekiyorsa, aralıklı olarak pozisyon değiştirmek faydalı olabilir.

Hemoroid (Basur) Nasıl Tedavi Edilir?

Not: Bu başlık altında, tedavi yöntemlerinin isimlerini veya spesifik cerrahi prosedürleri detaylı bir şekilde anlatmak yerine, genel tedavi yaklaşımlarından bahsedilecektir.

Hemoroidin tedavisi, hastalığın evresine, şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre planlanır. Tedavi yaklaşımları genellikle şunları içerir:

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Lifli beslenme, bol sıvı tüketimi, düzenli egzersiz ve tuvalet alışkanlıklarının düzenlenmesi gibi önlemler, hemoroid belirtilerini hafifletmede ve ilerlemesini önlemede önemli rol oynar.
• Medikal Tedavi: Doktor tarafından önerilen topikal kremler, merhemler ve ağrı kesiciler semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
• Minimal İnvaziv Girişimler: Belirli durumlarda, lastik bant ligasyonu, skleroterapi veya infrared koagülasyon gibi daha az invaziv yöntemler uygulanabilir. Bu yöntemler genellikle poliklinik ortamında gerçekleştirilir.
• Cerrahi Tedavi: İleri evre veya diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen hemoroidlerde cerrahi müdahale gerekebilir. Farklı cerrahi teknikler bulunmaktadır ve doktor, hastanın durumuna en uygun olan yöntemi seçecektir.

Hemoroid (Basur) Ameliyatı Sonrası Nelerden Kaçınmalı?

Hemoroid ameliyatı sonrası iyileşme sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır:

• Kabızlık: Kabızlığı önlemek için lifli beslenmeye özen gösterilmeli ve bol sıvı tüketilmelidir. Doktorun önerdiği laksatifler kullanılabilir.
• Aşırı Ikınma: Dışkılama sırasında aşırı ıkınmaktan kaçınılmalıdır.
• Uzun Süre Oturma: Uzun süre oturmaktan kaçınılmalı ve aralıklı olarak ayağa kalkıp hareket edilmelidir.
• Ağır Kaldırma: İyileşme süresince ağır yük kaldırmaktan kaçınılmalıdır.
• Tahriş Edici Gıdalar: Baharatlı, acı ve yağlı yiyeceklerden bir süre uzak durmak faydalı olabilir.
• Sert Tuvalet Kağıdı: Sert tuvalet kağıdı yerine nemlendirici mendiller veya ılık su ile temizlik tercih edilmelidir.
• İlaç Kullanımı: Doktorun önerdiği ağrı kesiciler ve diğer ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır.
• Erken Aktivite: Doktorun önerdiği şekilde hafif aktiviteler yapılabilir ancak aşırı efordan kaçınılmalıdır.
• Kontrolleri İhmal Etme: Doktorun belirlediği kontrol tarihlerine uyulmalıdır.