Perianal fistül, özellikle anüs çevresinde görülen kronik ve rahatsız edici bir sağlık problemidir. Genellikle daha önce geçirilmiş bir anal apseye bağlı olarak gelişen bu durum, anal kanal ile cilt yüzeyi arasında anormal bir tünel (kanal) oluşmasıyla karakterizedir. Bu kanal, enfekte olmuş bir yapının cilt dışına boşalmasını sağlar. Ancak bu durum tedavi edilmediği takdirde sürekli enfeksiyonlara, iltihaplara ve yaşam kalitesinde ciddi düşüşlere yol açabilir.
Perianal Fistül Neden Oluşur?
Perianal fistüller en sık anal bezlerin iltihaplanması veya tıkanması sonucunda gelişen anal apselerden sonra görülür. Anal apseler tedavi edilmediğinde ya da geç fark edildiğinde, enfeksiyon derin dokulara yayılabilir ve bu da fistül oluşumuna zemin hazırlar. Fistül, apsenin boşalacağı yeni bir yol arayışıyla cilt yüzeyine kadar uzanarak dışarıya akıntı yapar.
Bazı durumlarda, perianal fistüller Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıklarıyla ya da bağışıklık sistemini etkileyen başka hastalıklarla ilişkili olabilir. Nadir de olsa tüberküloz, travmalar, radyoterapi sonrası doku hasarı veya anüs çevresinde gelişen kanser türleri de perianal fistülün nedenleri arasında sayılabilir.
Perianal Fistül Belirtileri Nelerdir?
Perianal fistüller, genellikle kendine özgü klinik belirtilerle ortaya çıkar. Ancak bu semptomlar bazen hemoroid, anal fissür ya da anal apselerle karıştırılabilir. Bu nedenle erken teşhis ve doğru değerlendirme için bir genel cerrahi uzmanına başvurmak oldukça önemlidir.
Sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:
- Anüs çevresinde tekrarlayan ağrı ve hassasiyet
- Cilt yüzeyinde fark edilen delik ya da açıklık
- Sürekli veya aralıklı şekilde gelen kötü kokulu akıntı
- Oturmakla artan şişlik ve rahatsızlık hissi
- Dışkılama sırasında ağrı, yanma ya da kanama
- Fistül çevresinde kızarıklık, tahriş veya kaşıntı
- Ateş, halsizlik ve iştahsızlık gibi enfeksiyon bulguları
Bu belirtiler zamanla artabilir ve tedavi edilmediğinde kronikleşebilir. Kronikleşmiş fistüller kişinin günlük aktivitelerini kısıtlayacak boyutlara ulaşabilir.
Perianal Fistül Nasıl Teşhis Edilir?
Tanı koyma sürecinde ilk olarak hastanın şikâyetleri dinlenir ve fizik muayene yapılır. Gözle görülebilen fistül açıklıkları veya akıntılar çoğu zaman tanı için yeterli olabilir. Ancak fistülün yapısını, yönünü ve derinliğini netleştirmek için aşağıdaki görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılır:
- Rektal ultrasonografi (Endoanal USG)
- Pelvik MR görüntüleme
- Fistülografi
- Anal endoskopi
Bu yöntemler sayesinde fistülün iç açıklığı, seyrini ve çevre dokularla ilişkisi detaylı bir şekilde ortaya konabilir. Doğru tedavi planlaması için bu bilgiler büyük önem taşır.
Perianal Fistül Tedavi Yöntemleri
Perianal fistüller çoğu zaman kendiliğinden iyileşmez. Kalıcı bir çözüm için cerrahi müdahale gereklidir. Tedavi yöntemi, fistülün tipine (basit ya da kompleks), seyrine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.
1. Fistülotomi (Fistülün Açılması ve Temizlenmesi)
Fistül hattı boyunca kesi yapılır, kanal tamamen açığa çıkarılır ve iltihaplı dokular temizlenir. Basit ve yüzeysel fistüllerde başarı oranı yüksektir. İyileşme süreci hızlıdır.
2. LIFT Yöntemi (Ligation of Intersphincteric Fistula Tract)
İç ve dış makat kasları arasındaki kanal bağlanır ve kesilir. Bu yöntem özellikle anal sfinkter kasını koruduğu için gaz ve dışkı kaçırma gibi komplikasyon riskini azaltır.
3. Fibrin Tutkalı Enjeksiyonu
Fistül hattına özel bir biyolojik yapıştırıcı enjekte edilir. Özellikle ameliyat olmak istemeyen hastalar için non-invaziv bir seçenektir. Ancak başarı oranı cerrahiye kıyasla daha düşüktür.
4. Fistül Tıkaçları (Seton Tekniği)
Fistül kanalına tıkaç yerleştirilir. Kas dokularının korunması açısından tercih edilir. Uzun süreli takip gerektirir.
5. Lazerle Fistül Tedavisi (FiLaC)
Fistül kanalı lazer enerjisi ile içeriden yakılarak kapatılır. Minimal invaziv bir yöntemdir. Cerrahi kesi olmadan uygulanabilir.
Perianal Fistülde Erken Müdahale Neden Önemlidir?
Erken tanı ve zamanında tedavi, perianal fistülün kronikleşmesini ve tekrarlamasını önlemede en önemli adımdır. Özellikle fistülün iç kas yapısına zarar vermeden tedavi edilmesi, kişinin yaşam kalitesini koruması açısından büyük avantaj sağlar.
Tedavi sonrası süreçte hastanın:
- Doktor önerilerine tam uyum göstermesi,
- Hijyen kurallarına dikkat etmesi,
- Düzenli pansuman ve kontrol ziyaretlerini aksatmaması
son derece önemlidir.
Sonuç: Perianal Fistül Göz Ardı Edilmemelidir
Perianal fistül, zamanında tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek bir hastalıktır. Yaşam kalitesini düşüren semptomlar, sürekli akıntı ve ağrı gibi etkiler nedeniyle erken müdahale şarttır. Günümüzde geliştirilen modern cerrahi ve lazer destekli tedavi yöntemleri sayesinde perianal fistül rahatsızlığı yüksek başarı oranları ile tedavi edilebilmektedir.
Anüs çevresinde akıntı, şişlik ya da ağrı gibi şikayetleriniz varsa mutlaka bir genel cerrahi uzmanına başvurarak detaylı bir değerlendirme yaptırmanız önerilir.
Bu sitedeki tüm içerikler yalnızca bilgilendirme amacı taşımaktadır ve hazırlandıkları tarih itibarıyla geçerli olan bilimsel kaynaklara dayanmaktadır. Sağlıkla ilgili herhangi bir belirti, teşhis veya tedavi gerektiren durumlarda lütfen doğrudan hekiminize ya da yetkili bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
