İç hemoroid, toplumda yaygın görülen ve genellikle geç fark edilen anorektal bir sağlık problemidir. Rektumun iç kısmındaki damarların genişlemesiyle ortaya çıkan bu durum, dış hemoroidden farklı olarak çoğu zaman ağrısız seyreder. Ancak, özellikle ileri evrelerde yaşam kalitesini düşüren belirtilere yol açabilir.
İç Hemoroid Belirtileri
İç hemoroid, rektumun alt kısmındaki toplardamarların genişlemesi ve şişmesiyle oluşan, genellikle ağrısız ancak kanama gibi belirtilerle seyreden bir makat hastalığıdır. Dış hemoroidden farklı olarak cilt altı değil, rektum iç yüzeyinde geliştiği için çıplak gözle fark edilmesi zordur. Belirtileri çoğunlukla tuvalet esnasında ortaya çıkar ve hastalığın ilerlemesine bağlı olarak dışkılama sırasında makattan dışarı sarkma görülebilir. İç hemoroid, evrelerine göre değişen şikâyetlere yol açtığından erken tanı ve uygun tedavi büyük önem taşır.
1. Rektal Kanama (Makatta Kanama)
İç hemoroidlerin en yaygın belirtisi, tuvalet sırasında veya sonrasında görülen parlak kırmızı renkte kanamadır. Genellikle ağrısızdır ve kanama, tuvalet kâğıdında, dışkı yüzeyinde ya da klozet içinde fark edilebilir.
2. Makatta Dolgunluk ve Baskı Hissi
İç hemoroidlerin ilerlemesiyle birlikte, makat bölgesinde dolgunluk, baskı veya “tam boşalamama” hissi oluşabilir. Bu his özellikle 2. ve 3. derece hemoroidlerde sık görülür.
3. Dışkılama Sırasında Rahatsızlık
İç hemoroidler normalde ağrısızdır. Ancak dışkılama esnasında ıkınma veya basınçla birlikte içeriye ya da dışarıya doğru çıkan hemoroid dokuları, rahatsızlık hissine neden olabilir. 3. ve 4. derecelerde bu durum daha belirgindir.
4. Mukus Salgısı ve Kaşıntı
Sarkan iç hemoroidler mukus salgılayabilir. Bu salgı, makat çevresinde nemlenmeye ve kaşıntıya neden olur. Bu tür kaşıntı genellikle kronikleşmiş olgularda görülür.
5. Hemoroidal Prolapsus (Sarkma)
İleri derecede iç hemoroidlerde, dışkılama sırasında şişmiş damarlar makat dışına çıkabilir. Bu durum “prolapsus” olarak adlandırılır. Başlangıçta kendiliğinden geri dönebilirken, ileri evrelerde elle müdahale gerekebilir.
Belirtilerinin Dereceleri
| Derece | Tanım | Belirtiler |
|---|---|---|
| 1. Derece | Sadece kanama ile seyreder. | Ağrısız parlak kırmızı kan |
| 2. Derece | Dışkılama sırasında dışarı çıkar, kendiliğinden geri döner. | Kanama, dolgunluk hissi |
| 3. Derece | Dışkılama sırasında dışarı çıkar, elle içeri itilmesi gerekir. | Kaşıntı, rahatsızlık, sarkma |
| 4. Derece | Sürekli dışarıdadır ve içeri itilmez. | Sürekli sarkma, akıntı, ciddi konfor kaybı |
İç Hemoroid Tedavisi
İç hemoroid tedavisinde hastalığın evresi, semptomların şiddeti ve hastanın yaşam kalitesi dikkate alınır. Tedavi yaklaşımları üç ana grupta incelenir: yaşam tarzı değişiklikleri, medikal tedaviler ve girişimsel yöntemler.
1. Yaşam Tarzı ve Diyet Düzenlemeleri
İlk ve orta evre iç hemoroidlerde, kabızlığı önleyici önlemlerle belirti kontrolü sağlanabilir.
- Lifli gıdalar (sebze, meyve, tam tahıllar) tüketilmeli
- Günlük en az 2-2.5 litre su içilmeli
- Tuvalet alışkanlığı düzenlenmeli (ıkınmaktan kaçınılmalı)
- Uzun süre oturma ve hareketsiz yaşamdan uzak durulmalı
2. İlaç Tedavisi
- Topikal kremler ve fitiller: Belirtileri azaltmak amacıyla uygulanabilir (kortikosteroid içerenler kısa süreli kullanılmalıdır).
- Flebotonik ilaçlar: Damar tonusunu arttırarak hemoroidal şikayetleri azaltabilir.
3. Girişimsel Yöntemler
İleri derece iç hemoroidlerde aşağıdaki yöntemler gerekebilir:
a. Lastik Bant Ligasyonu
- ve 3. derece iç hemoroidlerde yaygın olarak kullanılır. Hemoroid köküne lastik bant takılarak kan akımı kesilir. 7-10 gün içinde doku düşer.
b. Skleroterapi
Hemoroidal dokunun içerisine özel ilaçlar enjekte edilerek damarların büzüşmesi sağlanır. Özellikle 1. ve 2. derece hemoroidlerde etkilidir.
c. İnfrared Koagülasyon
Isı enerjisiyle damarlar büzüştürülür. Kanama kontrolünde etkilidir.
d. Hemoroidektomi
Cerrahi yöntemdir. Genellikle 3. ve 4. derece hemoroidlerde, özellikle prolapsus varlığında uygulanır.
e. Doppler Yardımlı Hemoroidal Arter Ligasyonu (HAL)
Damar kaynağı tespit edilip bağlanır. Minimal invaziv bir yöntem olup iyileşme süresi kısadır.
İç Hemoroid İçin Hangi Bölüme Gidilir?
İç hemoroid şüphesi olan bireylerin başvurması gereken tıbbi birim Genel Cerrahi bölümüdür. Özellikle proktoloji alanında deneyimli cerrahlar, makat hastalıklarının tanı ve tedavisinde uzmanlaşmıştır.
Genel Cerrahi Doktoru Hangi İncelemeleri Yapar?
- Rektal muayene (el ile)
- Anoskopi (makat içine özel ışıklı aletle bakma)
- Rektoskopi (iç yapının detaylı incelenmesi)
Bu yöntemler ile hemoroidin derecesi, sarkma düzeyi ve varsa başka rektal problemler saptanabilir.
İç Hemoroid Ne Zaman Tehlikelidir?
Hemoroid genellikle iyi huylu seyretse de bazı durumlarda dikkatli değerlendirme gerekir:
40 yaş üstü ve ilk kez kanama yaşayan kişiler: Kolorektal kanser ayrımı için mutlaka detaylı tetkik edilmelidir.
Şiddetli ve tekrarlayan kanamalar: Anemiye yol açabilir.
Sürekli dışarıda kalan hemoroidler: Enfeksiyon, nekroz veya boğulma riski oluşturabilir.
Ağrılı ve ani şişlik: Tromboze hemoroid belirtisi olabilir.
İç hemoroid, özellikle başlangıç evrelerinde sessiz seyreden ancak ilerledikçe yaşam kalitesini düşürebilen bir sağlık sorunudur. Erken fark edilmesi durumunda, medikal tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilir. Gecikmiş vakalarda ise minimal invaziv işlemler veya cerrahi tedaviler gerekebilir. Her şüpheli durumda, Genel Cerrahi uzmanına başvurmak doğru bir yaklaşım olacaktır.
Bu sitedeki tüm içerikler yalnızca bilgilendirme amacı taşımaktadır ve hazırlandıkları tarih itibarıyla geçerli olan bilimsel kaynaklara dayanmaktadır. Sağlıkla ilgili herhangi bir belirti, teşhis veya tedavi gerektiren durumlarda lütfen doğrudan hekiminize ya da yetkili bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
