Hemoroid (Basur) Nedir? Belirtileri, Evreleri ve Tedavi Yöntemleri

Hemoroid, halk arasında “basur” olarak da bilinen, makat bölgesindeki toplardamarların şişmesi ve iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir anal bölge hastalığıdır. İç ve dış olmak üzere iki ana türde görülen hemoroid, genellikle yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkları ve tuvalet düzeniyle yakından ilişkilidir.

Hemoroid Nedir?

Hemoroid, anüs çevresinde veya rektumun alt kısmında yer alan damarların genişleyerek şişmesiyle oluşur. Bu durum, zamanla ağrı, kaşıntı, kanama ve otururken rahatsızlık gibi semptomlarla kendini gösterir. Hastalık ilerledikçe yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir.

Hemoroid Türleri ve Evreleri

1. İç Hemoroid (Internal Hemorrhoids)

İç hemoroidler, anüsün 2–3 cm yukarısında, rektumun iç kısmında gelişir. Genellikle ağrısızdır ancak tuvalet sırasında kanama görülebilir. Evreleri:

• Evre 1: Sadece kanama olur, dışarı sarkma yoktur.
• Evre 2: Tuvalet sırasında dışarı çıkar ama kendiliğinden geri döner.
• Evre 3: Elle geri itilebilir.
• Evre 4: Sürekli dışarıda kalır ve elle bile içeri alınamaz.

2. Dış Hemoroid (External Hemorrhoids)

Dış hemoroidler anüs çevresinde cilt altındaki damarlarda oluşur. Genellikle ağrılıdır ve otururken rahatsızlık verir. Pıhtılaşma olursa şiddetli ağrı ve şişlik görülebilir.

Hemoroid Neden Olur?

Hemoroid oluşumuna neden olan başlıca faktörler şunlardır:

• Kabızlık ve uzun süre ıkınma
• Liften fakir beslenme
• Uzun süre oturarak çalışmak
• Aşırı kilo ve obezite
• Gebelik
• Ağır kaldırma alışkanlığı
• Genetik yatkınlık

Hemoroid Belirtileri Nelerdir?

İç Hemoroid Belirtileri

• Tuvalet sırasında ağrısız parlak kırmızı kanama
• Makat içinde dolgunluk hissi
• Anemi (kansızlık) gelişimi

Dış Hemoroid Belirtileri

• Makat çevresinde ağrılı şişlik
• Kaşıntı ve yanma hissi
• Oturma sırasında ağrı
• Makat dışındaki ciltte kan pıhtısı (tromboz)

Hemoroid Tanısı Nasıl Konur?

Hemoroid tanısı uzman bir genel cerrahi doktoru tarafından yapılan fiziksel muayene ile konur. Gerekli görülürse anoskopi, rektoskopi veya kolonoskopi gibi görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir.

Hemoroid Tedavi Yöntemleri

1. Yaşam Tarzı ve Beslenme Değişiklikleri

• Lifli gıdalarla beslenmek (sebze, meyve, tam tahıllar)
• Bol su tüketimi
• Baharatlı ve acı gıdalardan uzak durmak
• Tuvalette uzun süre kalmaktan kaçınmak
• Günlük egzersiz alışkanlığı kazanmak

✅ Bu yöntemler, erken evre hemoroid tedavisinde oldukça etkilidir.

2. İlaç Tedavisi

Hekim tarafından önerilen kremler, fitiller veya oral ilaçlar şikayetleri hafifletir. Ancak ilaçlar hastalığı tamamen ortadan kaldırmaz, sadece semptomları yönetir.

3. Köpük Tedavisi (İç Hemoroid Evre 1–3)

• Polidokanol içeren skleroterapi köpüğü ile damarlar büzüştürülür.
• Anestezi gerekmez.
• Başarı oranı: %86
• Cerrahi kesi gerektirmez, iyileşme süresi hızlıdır.

4. Lazerle Hemoroid Tedavisi (Dış Hemoroid Evre 3–4)

• 980/1470 nm lazer dalga boyu ile genişlemiş damarlar kontrollü olarak yakılır.
• Lokal anestezi altında uygulanır.
• Çevre dokulara zarar vermez.
• Başarı oranı: %90+
• Ayaktan tedavi mümkündür.

5. Kombine Hemoroid (İç + Dış) Tedavisi

• Hem iç hem dış hemoroid varsa kombine lazer veya lazer + köpük tedavisi uygulanabilir.
• Tedavi türü, evreye ve hekimin kararına bağlıdır.

6. İleri Evre Hemoroid (Evre 5)

• Mukozal prolapsus gelişmiş hastalarda uygulanır.
• Doppler kılavuzlu hemoroidal arter ligasyonu (HAL) yöntemiyle damarlar bağlanır.
• Cerrahiye kıyasla daha az invazivdir, iyileşme süreci daha hızlıdır.

Hemoroidden Korunma Yolları

• Tuvalet alışkanlıklarını düzenleyin, ıkınmaktan kaçının.
• Lifli besin tüketimini artırın.
• Günlük 2–2.5 litre su için.
• Düzenli yürüyüş yapın.
• Tuvalette 5 dakikadan fazla kalmayın.

Sık Sorulan Sorular

Hemoroid kansere dönüşür mü?

Hayır, hemoroid kanser değildir ve kansere dönüşmez. Ancak benzer semptomlara neden olabileceği için kesin tanı mutlaka hekim tarafından konulmalıdır.

Hemoroid ameliyatı ağrılı mı?

Geleneksel cerrahi yöntemlerde ağrı olabilse de modern tedaviler (lazer, köpük) ile ağrı minimuma indirgenmiştir.

Hemoroid tekrar eder mi?

Tedavi edilse bile yaşam tarzı düzeltilmezse hemoroid yeniden oluşabilir.