Anal fissür, diğer adıyla makat çatlağı, anüs bölgesinde meydana gelen, genellikle dışkılama sırasında yoğun ağrıya neden olan yüzeysel yırtıklardır. Bu durum, sıklıkla kabızlık, kronik ishal ya da doğum gibi zorlayıcı nedenlerle ortaya çıkar. Hemoroid ile karıştırılabilen anal fissürler, uygun tedavi planı uygulanmadığında kronikleşebilir ve yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir.
Anal Fissür Neden Oluşur?
Anal fissürün en yaygın nedeni, kabızlık sonucu sert dışkılama ve buna bağlı olarak anüs kaslarının (sfinkter kasları) zorlanmasıdır. Anüs çevresindeki cilt oldukça hassas olduğu için bu bölge, yırtılmalara karşı oldukça duyarlıdır. Diğer nedenler ise şunlardır:
- Kronik kabızlık veya kronik ishal
- Doğum sırasında yaşanan baskı
- Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları
- Cinsel yolla bulaşan bazı enfeksiyonlar
- Sfinkter kaslarının normalden güçlü olması (hipertoni)
Anal Fissür Belirtileri Nelerdir?
Anal fissür, genellikle aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:
- Dışkılama sırasında cam kesiyormuş hissi veren keskin ağrı
- Tuvalet sonrası uzun süren yanma ve sızı
- Anüs çevresinde kaşıntı
- Dışkıda ya da tuvalet kağıdında parlak kırmızı kan
- Tuvalete çıkma korkusuna bağlı dışkılamada gecikme
Bu belirtiler hemoroid gibi diğer anorektal hastalıklarla benzerlik gösterebilir. Bu nedenle, doğru teşhis için uzman bir proktoloji hekimine başvurulması önemlidir.
Anal Fissür Tanısı Nasıl Konur?
Fissür tanısı, uzman hekim tarafından yapılacak fizik muayene ile konur. Gerekli görülmesi durumunda anoskopi gibi ileri görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir. Ayrıca, diğer hastalıkların da aynı anda var olabileceği ihtimaline karşı, kan testleri ve görüntüleme yöntemleri ile detaylı bir değerlendirme yapılması önerilir.
Anal Fissür Tedavisi
Anal fissür tedavisinde amaç, yırtığın iyileşmesini sağlamak ve tekrar oluşumunu engellemektir. Tedavi seçenekleri, fissürün akut ya da kronik olmasına göre değişiklik gösterir.
1. Diyet ve Beslenme Desteği
Tedavi sürecinin temel taşı, beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesidir. Lif bakımından zengin besinler tüketmek ve bol su içmek, dışkının yumuşamasını sağlayarak anüs bölgesine baskıyı azaltır. Bu sayede çatlağın iyileşme süreci hızlanır.
Kaçınılması gereken besinler:
- Acı, baharatlı yiyecekler
- Alkol ve kafein içeren içecekler
- Kabızlığa yol açan unlu ve işlenmiş gıdalar
2. Medikal Tedavi (İlaç ve Krem)
Akut anal fissürlerde, genellikle şu tedaviler uygulanır:
- Anestetik etkili kremler (ağrıyı azaltır)
- Kas gevşetici merhemler (nitrogliserin veya kalsiyum kanal blokerleri)
- Ilık oturma banyoları (günde birkaç kez 10–15 dakika)
Bu yöntemler ilk birkaç hafta içinde başarı sağlamazsa cerrahi seçenekler gündeme gelir.
3. Cerrahi ve Minimal İnvaziv Yöntemler
Kronikleşmiş ve ilaç tedavisine yanıt vermeyen fissürler için daha etkili cerrahi tedaviler tercih edilir.
a) Botoks Enjeksiyonu
- Yeni başlamış fissürlerde tercih edilir.
- Sfinkter kasına enjekte edilen botulinum toksini, kası gevşeterek iyileşmeyi kolaylaştırır.
- Başarı oranı akut olgularda %70’in üzerindedir.
- Kronikleşmiş fissürlerde etkisi sınırlıdır.
b) Lokal LIS (Lateral İnternal Sfinkterotomi)
- En etkili ve kalıcı tedavi yöntemidir.
- Sfinkter kasının bir kısmı kesilerek kas basıncı azaltılır.
- %90’ın üzerinde başarı oranı sunar.
- Dışkı ve gaz kaçırma gibi komplikasyon riski minimaldir.
Perianal Apse ve Fistül: Nedenleri ve Tedavisi
Perianal apse, anüs çevresindeki iltihaplanma sonucu oluşan, oldukça ağrılı bir durumdur. Apseler tedavi edilmediğinde, apse kanalları anal kanal içine doğru ilerleyerek perianal fistül oluşumuna neden olabilir. Bu fistüller, sürekli akıntı ve enfeksiyonlara yol açarak bireyin yaşam kalitesini olumsuz etkiler.
Perianal Fistül Nasıl Tedavi Edilir?
Lazerle Fistül Tedavisi
- Fistülün iç ve dış ağızları belirlenir.
- Lazer cihazı ile fistül hattı yakılır ya da çıkarılır.
- Çevredeki sağlıklı dokulara zarar verilmeden uygulanır.
Seton Yöntemi
- Fistül hattı makat kaslarını kapsıyorsa, direk kesilmez.
- Seton (özel dikiş materyali) ile fistül hattı kontrollü şekilde kapatılır.
- Bu yöntemle kas bütünlüğü korunarak iyileşme sağlanır.
Sonuç: Erken Müdahale ile Kalıcı Çözüm Mümkün
Anal fissür ve perianal fistül gibi anorektal hastalıklar, doğru teşhis ve uygun tedaviyle kalıcı olarak çözülebilir. Hastalığın ilerlemesini engellemek ve yaşam kalitesini artırmak için erken tanı büyük önem taşır. Uzman hekim değerlendirmesi ve hastaya özel bir tedavi planı ile başarılı sonuçlar elde etmek mümkündür.
Bu sitedeki tüm içerikler yalnızca bilgilendirme amacı taşımaktadır ve hazırlandıkları tarih itibarıyla geçerli olan bilimsel kaynaklara dayanmaktadır. Sağlıkla ilgili herhangi bir belirti, teşhis veya tedavi gerektiren durumlarda lütfen doğrudan hekiminize ya da yetkili bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
