Dış hemoroid, anüs çevresindeki cilt altı toplardamarların genişlemesi sonucu oluşan ve çoğu zaman ağrı, kaşıntı ya da şişlik gibi şikâyetlerle kendini gösteren bir makat hastalığıdır. Dışkılama alışkanlıkları, yaşam tarzı ve genetik faktörler bu durumun gelişiminde önemli rol oynamaktadır.
Dış Hemoroid Belirtileri
Dış hemoroid, iç hemoroidden farklı olarak anüs çevresindeki cilt altında oluşur ve bu nedenle çıplak gözle görülebilir veya elle hissedilebilir. Belirtiler, hemoroidin boyutuna, pıhtı içerip içermediğine ve iltihap olup olmadığına göre değişiklik gösterebilir.
1. Makatta Şişlik
Dış hemoroidin en belirgin semptomu, anüs çevresinde ele gelen veya görülebilen bir şişliktir. Bu şişlik, özellikle dışkılama sonrası belirginleşir. Damar içine pıhtı oturmuşsa bu şişlik daha sert ve ağrılı olur.
2. Ağrı ve Hassasiyet
Ağrı, hastalığın en sık görülen ve hastaları hekime başvurmaya iten belirtisidir. Özellikle tromboze dış hemoroid denilen durumlarda, aniden gelişen ve oturmayı zorlaştıran şiddetli ağrı meydana gelir.
3. Kaşıntı ve Tahriş
Hemoroidler, anüs çevresinde nemlenmeye neden olabilir. Bu durum kronik kaşıntıya ve ciltte tahrişe yol açar. Kaşıma alışkanlığı egzama benzeri deri sorunlarını tetikleyebilir.
4. Kanama
Dış hemoroidlerde görülen kanama genellikle yüzeyel çatlamalara bağlıdır. Pıhtı oluşmamış, açık dış hemoroidlerde sert dışkılama sonrası hafif kanamalar görülebilir.
5. Pıhtı (Tromboz) Oluşumu
Tromboze hemoroid, damar içinde pıhtı birikmesi sonucu gelişir. Sert, mor renkli, oldukça ağrılı bir şişlik oluşur. Bu durum acil tıbbi müdahale gerektirebilir.
Dış Hemoroid Belirtileri Tablosu
| Belirti | Görülme Durumu | Açıklama |
|---|---|---|
| Anüste şişlik | Çok yaygın | Elle hissedilir, bazen gözle görünür |
| Şiddetli ağrı | Özellikle trombozda | Oturma ve yürüme güçleşebilir |
| Kaşıntı ve tahriş | Sık | Deri nemlenmesi ve tahrişle artar |
| Yüzeyel kanama | Orta | Genellikle dışkılama sonrası |
| Sert, morumsu kitle | Tromboz belirtisi | Acil tedavi gerektirebilir |
Dış Hemoroid Tedavisi
Dış hemoroid tedavisinde uygulanacak yöntem, hastalığın evresine, semptomların şiddetine ve komplikasyon varlığına göre değişir. Genel olarak tedavi süreci; yaşam tarzı düzenlemeleri, medikal yaklaşımlar ve cerrahi girişimleri kapsar.
1. Yaşam Tarzı ve Diyet Düzenlemeleri
- Lifli gıda tüketiminin artırılması (sebze, meyve, yulaf)
- Günlük yeterli su içilmesi
- Düzenli egzersiz ile dolaşımın desteklenmesi
- Uzun süreli oturmaktan kaçınma
- Tuvalette uzun süre kalmamak ve ıkınmaktan kaçınmak
Bu basit değişiklikler, hafif şikayetlerde semptomların gerilemesine yardımcı olabilir.
2. İlaç ve Destekleyici Tedaviler
- Ağrı kesiciler (parasetamol, ibuprofen)
- Topikal kremler ve merhemler (hidrokortizon, lidokain, cadı fındığı içerikli ürünler)
- Soğuk kompres: Ödem ve ağrıyı azaltabilir
- Oturma banyosu (sitz banyosu): Ilık suyla yapılır, tahrişi ve kaşıntıyı azaltır
3. Tromboze Dış Hemoroid Tedavisi
Tromboze dış hemoroid genellikle konservatif tedavi ile geriler; ancak ağrı çok şiddetliyse cerrahi boşaltma (trombektomi) gerekebilir. Bu işlem lokal anestezi altında yapılır ve rahatlama sağlar.
4. Cerrahi Tedavi (Hemoroidektomi)
Sık tekrarlayan, büyük, kanayan ya da pıhtılaşmış hemoroidlerde cerrahi girişim gerekebilir. Cerrahi yöntemlerle hemoroidal dokular tamamen çıkarılır. Cerrahi sonrası iyileşme süresi kişiden kişiye değişmekle birlikte genellikle 2-3 haftadır.
Dış Hemoroid İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Dış hemoroid şikâyeti olan kişilerin başvurması gereken tıbbi bölüm Genel Cerrahi’dir. Özellikle makat hastalıklarıyla ilgilenen cerrahlar, rektal bölgeye özel muayene ve tedavi yaklaşımları konusunda deneyimlidir.
Muayene Süreci
- Görsel ve elle muayene
- Anoskopi: İç hemoroid olasılığını dışlamak için gerekebilir
- Gerekli durumlarda kan tahlili ve diğer makat hastalıklarının ayırıcı tanısı
Dış Hemoroid Hangi Durumlarda Ciddiyet Kazanır?
Dış hemoroid genellikle iyi huylu bir hastalık olsa da bazı durumlarda komplikasyon riski artar:
- Tromboz: Pıhtı oluşması nedeniyle şiddetli ağrı ve acil müdahale ihtiyacı gelişebilir.
- Sürekli kanama: Anemi riskini artırabilir.
- Enfeksiyon: Şiddetli ödemli ve iltihaplı hemoroidlerde görülebilir.
- Yaşam kalitesini bozan şikâyetler: Oturma, yürüme, dışkılama sırasında kalıcı rahatsızlıklar oluşabilir.
Bu durumlar ciddiye alınmalı ve hekime başvuru geciktirilmemelidir.
Dış hemoroid, anüs çevresinde şiddetli rahatsızlık, ağrı ve kanama gibi şikâyetlere neden olabilen önemli bir sağlık sorunudur. Erken dönemde fark edilip uygun yaşam düzenlemeleriyle kontrol altına alınabilir. Ancak şiddetli vakalarda medikal ya da cerrahi tedavi kaçınılmaz olabilir. Bu nedenle, dış hemoroid belirtileri görüldüğünde gecikmeden Genel Cerrahi uzmanına başvurmak, hem doğru tanı hem de etkin tedavi açısından büyük önem taşır.
Bu sitedeki tüm içerikler yalnızca bilgilendirme amacı taşımaktadır ve hazırlandıkları tarih itibarıyla geçerli olan bilimsel kaynaklara dayanmaktadır. Sağlıkla ilgili herhangi bir belirti, teşhis veya tedavi gerektiren durumlarda lütfen doğrudan hekiminize ya da yetkili bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
