Laparoskopi, karın içi organların küçük kesiler aracılığıyla görüntülenmesini ve gerekirse müdahale edilmesini sağlayan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Genel cerrahi, jinekoloji ve üroloji gibi birçok tıbbi disiplinde tanı ve tedavi amacıyla yaygın olarak kullanılmaktadır.
Laparoskopi Ne Demektir?
Laparoskopi kelimesi, Yunanca kökenli olup “karın (lapara)” ve “gözlemleme (skopein)” anlamına gelir. Bu işlem sırasında karın duvarında genellikle 0,5–1 cm’lik birkaç kesi açılır ve içeriye laparoskop adı verilen, ucunda kamera bulunan ince bir cihaz yerleştirilir. Görüntü, monitöre aktarılır ve cerrah bu sayede karın içi yapıları doğrudan gözlemleyebilir.
Laparoskopi Neden Yapılır?
Laparoskopinin yapılma sebepleri iki ana başlıkta toplanabilir: tanı ve tedavi amaçlı.
1. Tanı Amaçlı Laparoskopi
Bazı durumlarda, ultrason, MR veya BT gibi görüntüleme yöntemleri yetersiz kalabilir. Bu durumda laparoskopi ile doğrudan görsel inceleme yapılması gerekebilir.
Tanı amaçlı başlıca kullanım alanları:
- Sebebi belirlenemeyen karın ağrısı
- Jinekolojik hastalıklarda (örneğin endometriozis)
- Karın içi kitlelerin değerlendirilmesi
- Kısırlık nedenlerinin araştırılması
- Karın içi yapışıklıkların tespiti
2. Tedavi Amaçlı Laparoskopi
Laparoskopi aynı zamanda cerrahi müdahalelerin de yapılabildiği bir yöntemdir. Geleneksel açık ameliyatların çoğu, laparoskopik teknikle gerçekleştirilebilmektedir.
Tedavi amaçlı başlıca kullanım alanları:
| Uygulama Alanı | Müdahale Türü |
|---|---|
| Safra kesesi hastalıkları | Laparoskopik kolesistektomi (safra kesesi alma) |
| Apandisit | Laparoskopik apendektomi |
| Kadın hastalıkları | Kist, miyom alma, dış gebelik cerrahisi |
| Fıtıklar | Laparoskopik herni onarımı |
| Reflü hastalığı | Mide fıtığı ve reflü cerrahisi |
| Obezite cerrahisi | Tüp mide, gastrik bypass vb. |
| Bağırsak hastalıkları | Tümör çıkarılması, tıkanıklık onarımı |
Laparoskopinin Avantajları Nelerdir?
Minimal invaziv bir yöntem olması nedeniyle laparoskopi birçok avantaj sunar:
- Daha küçük cerrahi kesiler
- Daha az ağrı ve kan kaybı
- Daha kısa hastanede kalış süresi
- Daha hızlı iyileşme ve normal yaşama dönüş
- Daha düşük enfeksiyon riski
- Daha az yara izi
Bu nedenlerle özellikle modern cerrahinin önemli bir parçası hâline gelmiştir.
Laparoskopi Nasıl Yapılır?
Laparoskopi genel anestezi altında uygulanır ve temel adımları şunlardır:
- Anestezi: Hasta tamamen uyutulur.
- Karın Şişirilmesi: Karın boşluğu genellikle karbondioksit gazıyla şişirilerek çalışma alanı oluşturulur.
- Kesi Açılması: Göbek çevresinden bir veya birkaç küçük kesi yapılır.
- Kamera ve Aletlerin Yerleştirilmesi: Laparoskop ve yardımcı cerrahi aletler içeriye yerleştirilir.
- İşlem: Tanı ya da tedaviye yönelik işlem yapılır.
- Kapanış: Aletler çıkarılır, gaz boşaltılır ve kesiler dikilerek kapatılır.
Hangi Hastalıklarda Laparoskopi Uygulanır?
Laparoskopi çok sayıda hastalığın tanısında ve tedavisinde kullanılmaktadır. Aşağıdaki tabloda bazı örnekler sunulmuştur:
| Hastalık / Durum | Laparoskopik Müdahale Türü |
|---|---|
| Endometriozis | Tanı ve kist çıkarma |
| Yumurtalık kistleri | Kistektomi |
| Safra kesesi taşı | Kolesistektomi |
| Apandisit | Apendektomi |
| Reflü ve mide fıtığı | Fundoplikasyon |
| Obezite | Tüp mide (sleeve gastrektomi) |
| Kolon kanseri | Laparoskopik kolon rezeksiyonu |
Laparoskopi Riskli Bir İşlem midir?
Her cerrahi işlem gibi laparoskopi de bazı riskler taşır; ancak komplikasyon oranı, açık cerrahiye göre daha düşüktür. Başlıca riskler şunlardır:
- Anesteziye bağlı komplikasyonlar
- Kanama
- Enfeksiyon
- Karın içi organ yaralanmaları (nadiren)
- Gazdan kaynaklı omuz ağrısı
Tecrübeli cerrahlar tarafından yapıldığında riskler minimuma iner.
Laparoskopi Kimlere Uygulanamaz?
Her hasta laparoskopi için uygun olmayabilir. Aşağıdaki durumlarda laparoskopi önerilmez:
- Şiddetli karın içi yapışıklıklar
- Karın içi büyük tümörler
- Ciddi kalp veya akciğer hastalıkları
- Kanama bozuklukları
- İleri gebelik
Alternatif olarak açık cerrahi tercih edilebilir.
Laparoskopi Sonrası İyileşme Süreci
Laparoskopi sonrası iyileşme süreci, açık cerrahiye göre oldukça hızlıdır. Ancak iyileşmenin hızı hastanın genel sağlık durumuna, yapılan işlemin türüne ve ameliyat süresine göre değişiklik gösterebilir.
İlk 24 Saat
- Hafif ağrı, gaz sancısı ve mide bulantısı olabilir. Bunlar geçicidir.
- Hasta genellikle aynı gün veya ertesi gün taburcu edilir.
- Kesiler küçük olduğu için pansumanlar minimaldir.
1–7 Gün Arası
- Çoğu hasta 3–5 gün içinde gündelik işlerine dönebilir.
- Ağır fiziksel aktivite önerilmez.
- Şişlik, morluk veya hassasiyet görülebilir.
1 Hafta ve Sonrası
- Fiziksel aktiviteye yavaş yavaş geri dönülür.
- İyileşme süreci tamamlanır.
- 7–10 gün sonra dikiş kontrolü yapılabilir (kendi eriyen dikişlerse gerek kalmaz).
Laparoskopi ile Açık Cerrahi Arasındaki Farklar
| Özellik | Laparoskopik Cerrahi | Açık Cerrahi |
|---|---|---|
| Kesilerin büyüklüğü | 0,5–1 cm küçük kesiler | 6–15 cm geniş kesiler |
| İyileşme süresi | Daha hızlı (3–7 gün) | Daha uzun (2–4 hafta) |
| Enfeksiyon riski | Düşük | Görece yüksek |
| Ağrı düzeyi | Daha az | Daha fazla |
| Yara izi | Minimal | Belirgin |
| Hastanede kalış süresi | 1 gün veya daha az | 2–5 gün |
| Estetik açıdan görünüm | Daha iyi | Daha az tercih edilir |
Laparoskopi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Laparoskopi ağrılı bir işlem midir?
Hayır. Laparoskopi genel anestezi altında yapıldığı için işlem sırasında ağrı hissedilmez. İşlem sonrası hafif ağrı, özellikle gazdan kaynaklı omuz ağrısı olabilir; bu durum genellikle 1–2 gün içinde kaybolur.
Laparoskopi sonrası işe ne zaman dönülür?
Orta düzeyde bir işlem sonrası hastalar genellikle 3–5 gün içinde masa başı işlerine dönebilir. Ağır işlerde çalışanlar için bu süre 1 haftaya kadar uzayabilir. Doktor önerisi doğrultusunda hareket edilmelidir.
Laparoskopi iz bırakır mı?
Laparoskopi sırasında açılan kesiler çok küçüktür. Genellikle 3–4 mm’lik izler kalır ve zamanla solar. Kozmetik açıdan açık cerrahiye kıyasla çok daha avantajlıdır.
Bu sitedeki tüm içerikler yalnızca bilgilendirme amacı taşımaktadır ve hazırlandıkları tarih itibarıyla geçerli olan bilimsel kaynaklara dayanmaktadır. Sağlıkla ilgili herhangi bir belirti, teşhis veya tedavi gerektiren durumlarda lütfen doğrudan hekiminize ya da yetkili bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
