Göbek fıtığı, tıp literatüründe “umbilikal herni” olarak tanımlanan ve karın duvarındaki göbek deliği (umbilikus) bölgesinde meydana gelen bir fıtık türüdür. Bu durum, genellikle karın içi dokuların veya bağırsakların göbek çevresindeki zayıf bir noktadan dışarı doğru çıkmasıyla oluşur. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilir.
Göbek Fıtığı Neden Olur?
Göbek fıtığı, doğuştan gelen karın duvarı açıklıkları ya da sonradan gelişen karın duvarı zayıflıkları nedeniyle oluşabilir. En sık rastlanan nedenler şunlardır:
- Doğumsal karın kası açıklığı
- Aşırı kilo (obezite)
- Gebelik
- Sık sık karın içi basıncını artıran faaliyetler (ağır kaldırma, kronik öksürük, kabızlık)
- Karın travmaları veya ameliyatlar
Göbek Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Göbek fıtığı genellikle kolay fark edilen dışa doğru şişlik ile kendini gösterir. Diğer belirtiler ise şunlardır:
- Göbek deliği çevresinde veya altında şişlik
- Özellikle öksürme, ıkınma veya ayakta durma sırasında belirginleşen çıkıntı
- Ağrı ya da baskı hissi
- Mide bulantısı (ileri vakalarda)
- Şişkinlik ve sindirim problemleri
Göbek Fıtığı Tehlikeli Midir?
Göbek fıtığı bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Fıtık kesesindeki bağırsak veya yağ dokusu sıkışarak kan akışı bozulabilir ve bu durum boğulmuş fıtık (strangüle herni) olarak adlandırılır. Boğulmuş fıtık, acil cerrahi müdahale gerektiren hayati risk taşıyan bir durumdur.
Göbek Fıtığı Nasıl Teşhis Edilir?
Göbek fıtığının tanısı çoğu zaman fizik muayene ile konulabilir. Ancak komplikasyon şüphesi varsa aşağıdaki yöntemlere başvurulabilir:
- Ultrasonografi (USG)
- Bilgisayarlı tomografi (BT)
- Manyetik rezonans görüntüleme (MR)
Göbek Fıtığı Tedavisi
Göbek fıtığının tedavisi çoğu zaman cerrahidir. Ancak küçük, belirti vermeyen ve komplikasyonsuz vakalarda takip önerilebilir.
1. Takip ve Gözlem
- Özellikle bebeklerde ilk 2 yaşa kadar kendiliğinden kapanma ihtimali yüksek olduğundan bekleme önerilebilir.
- Yetişkinlerde küçük fıtıklar uzun süre belirtisiz kalabilir.
2. Cerrahi Tedavi
Göbek fıtığı ameliyatı genellikle iki yöntemle yapılır:
- Açık cerrahi: Küçük bir kesi ile fıtık bölgesi onarılır.
- Laparoskopik cerrahi: Karın içine küçük kesilerle girilerek kamera yardımıyla fıtık onarılır.
Ameliyat sırasında genellikle fıtığın tekrarlamasını önlemek amacıyla yama (mesh) kullanılır.
Göbek Fıtığı Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
Ameliyat sonrası iyileşme süreci genellikle hızlıdır ancak dikkat edilmesi gereken noktalar vardır:
- İlk birkaç hafta ağır kaldırmaktan kaçınılmalıdır.
- Yara bakımı düzenli yapılmalı ve enfeksiyon riski takip edilmelidir.
- Şiddetli ağrı, kızarıklık, ateş gibi durumlarda hekime başvurulmalıdır.
Göbek Fıtığı Kimlerde Daha Sık Görülür?
| Risk Grubu | Açıklama |
|---|---|
| Yenidoğan ve bebekler | Doğuştan gelen göbek halkası açıklığı nedeniyle |
| Obez bireyler | Karın içi basıncının artmasıyla oluşur |
| Gebeler | Büyüyen uterus karın duvarını zorlar |
| Kronik kabızlık veya öksürük yaşayanlar | Karın içi basıncı artıran eylemler |
| Daha önce karın ameliyatı geçirenler | Ameliyat sonrası oluşan zayıf noktalar fıtığa neden olabilir |
Göbek Fıtığı Hangi Doktora Gidilir?
Göbek fıtığı şüphesi olan kişiler, doğrudan Genel Cerrahi uzmanına başvurmalıdır. Cerrahi müdahale gereken vakalar bu branş tarafından değerlendirilir ve tedavi planlanır.
Göbek Fıtığı ve Diğer Fıtık Türleri Arasındaki Farklar
- İnguinal fıtık: Kasık bölgesinde oluşur.
- Femoral fıtık: Uyluk üst iç kısmında görülür.
- İnsizyonel fıtık: Önceki cerrahi kesilerin olduğu yerde gelişir.
- Göbek fıtığı: Göbek çevresindeki zayıf noktadan oluşur.
Göbek Fıtığı Nasıl Önlenir?
Tam anlamıyla önlenmesi mümkün olmasa da bazı önlemlerle riski azaltmak mümkündür:
- Aşırı kilo almaktan kaçınmak
- Dengeli beslenmek ve kabızlıktan korunmak
- Ağır kaldırırken doğru teknik kullanmak
- Kronik öksürük veya solunum problemlerini tedavi ettirmek
Göbek fıtığı, erken tanı ve doğru tedavi ile kontrol altına alınabilen bir sağlık sorunudur. Belirtileri dikkate almak, komplikasyon gelişmeden uzman hekime başvurmak büyük önem taşır. Cerrahi yöntemler günümüzde güvenli ve etkili şekilde uygulanmakta, hastaların yaşam kalitesini olumlu yönde etkilemektedir.
Bu sitedeki tüm içerikler yalnızca bilgilendirme amacı taşımaktadır ve hazırlandıkları tarih itibarıyla geçerli olan bilimsel kaynaklara dayanmaktadır. Sağlıkla ilgili herhangi bir belirti, teşhis veya tedavi gerektiren durumlarda lütfen doğrudan hekiminize ya da yetkili bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
